นกมีพิษ

นกมีพิษ

ที่จริงเรารู้จักเจ้าสัตว์มีพิษกันเยอะมากมาย แต่ถ้าผมให้คุณนึกถึงสัตว์มีพิษ คุณคงจะนึกถึง สัตว์พวกแมงป่อง แมงมุม และงู  แต่วันนี้ ผมจะพาไปรู้จักกับสัตว์อีกชนิดหนึ่งที่มีพิษ ซึ่งที่จริง มันก็เป็นสัตว์ น่ารัก ๆ ก็คือนก มีพิษ

นกพิโทวี่ Hooded Pitohui (มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Pitohui dichrous ) ถือเป็นนกเฉพาะถิ่นที่พบได้ในหมู่เกาะนิวกินีเท่านั้น ในปัจจุบันพวกมันอยู่ในวงศ์ Pachycephalidae มีทั้งหมด 6 ชนิด สำหรับนกพิโทวี่หลากสี (Variable Pitohui; Pitohui kirhocephalus) อาจแยกย่อยตามสีขนและพื้นที่ที่พบได้อีก 20 ฟอร์มเลยทีเดียว นกพิโทวี่เป็นนกขนาดกลางที่มีสีสันสดใส นักวิทย์เชื่อกันว่า สีสันที่สดใสของมันเป็นสัญญาณเตือนภัยแก่สัตว์นักล่า (aposematism) พวกมันกินทั้งพืชและสัตว์เป็นอาหาร 

นักปักษีวิทยารู้จักพวกมันในฐานะหัวหน้าฝูงของนกต่างชนิดที่หากินร่วมกัน (mixed-species flocks) โดยไม่ว่าเจ้านกพิโทวี่จะกระโดดหากินในบริเวณใด นกชนิดอื่นก็จะตามมันไป นักวิทย์ได้สังเกตพบว่านกชนิดอื่นที่ตามนั้นมักจะมีสีสันและรูปแบบที่คล้ายคลึงกับนกพิโทวี่ และได้ตั้งสมมติฐานหนึ่งว่าลักษณะเช่นนั้นอาจเป็นการเลียนแบบเบทส์ (Batesian mimicry) ซึ่งเป็นการเลียนแบบประเภทหนึ่งที่พวกถูกล่าเลียนแบบสัตว์ที่พวกสัตว์นักล่าไม่กินทั้งสีสัน รูปร่าง และพฤติกรรม

ซึ่ง พิษจะพบได้ในผิว และขนนก ที่จะทำให้เกิดเมื่อสัมผัสถูกจะเกิดอาการมึนงง และแสบ ซึ่ง สารพิษที่พบในขนของนกพิโทวี่ ก็คือ โฮโมบราทาโคท็อกซิน (homobratachotoxin) เป็นสารประเภทสเตียรอยดัลอัลคาลอยด์ที่มีพิษต่อระบบประสาท (neurotoxic steroidal alkaloids)  ในกลุ่มบราทาโคท็อกซิน ซึ่งสารพิษในกลุ่มนี้ ถือเป็นหนึ่งในสารพิษที่ร้ายแรงที่สุด โดยมันจะไปยับยั้งกระแสประสาทภายในกล้ามเนื้อและเซลล์ประสาททำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวเกือบจะทันที

แต่ฟังดูแล้วก็ยังดูงง ๆ ที่จริงแล้วเจ้านก ชนิดนี้ ไม่ได้สร้างสารพิษในตัวเอง แต่มันเกิดจากการกินแมลงเต่าทองตัวน้อยที่ชื่อว่า Choresine เข้าไป แมลงเต่าทองดังกล่าวเป็นแมลงขนาดเล็ก (ประมาณ 7 มิลลิเมตร) ที่มีพื้นที่การกระจายพันธุ์กว้าง อย่างไรก็ตาม 

หลักฐานในปัจจุบันบ่งชี้ว่า ด้วงนี้อาจไม่ได้สร้างพิษนี้ขึ้นเอง แต่อาจมาจากสารจากพืชที่มันกินเข้าไปอีกทีหนึ่ง

แต่ทั้งนี้ ก็ไม่ได้มีแค่นกชนิดนี้เท่านั้น ที่มันมีพิษ แต่มีนกอีกหลายชนิด ที่มีพิษเหมือนๆกันใครจะไปรู้