นกอีก๋อยเล็ก ชื่ออังกฤษ Whimbrel
อยู่ในวงศ์นกอีก๋อย นกชายเลน และนกปากซ่อม
พบในเมืองไทย 39 ชนิด
ลักษณะ : ปากสีน้ำตาล ยาวมากปลายปากโค้ง หัว คอ หน้าอกสีน้ำตาลอ่อน มีลายสีน้ำตาลเข้มกระจายทั่วตัว โดยเฉพาะ หลังและปีก ลายจะใหญ่และสีเข้ม ตะโพก คาง และลำตัวด้านล่างสีขาว ขาสีขาวขาสีเทาถึงเข้ม
ชื่อวิทยาศาสตร์
Numenius phaeopus (Linnaeus, 1758)
วงศ์ (Family)
Scolopacidae (วงศ์นกอีก๋อย นกชายเลน และนกปากซ่อม)
อันดับ (Order)
Charadriiformes (อันดับนกชายเลนและนกนางนวล)
นกน้ำส่วนใหญ่มีปากยาวเพื่อใช้จับสัตว์น้ำกินเป็นอาหาร นอกจากปากที่ยาวแล้วยังมีลักษณะพิเศษต่างกันหลากหลายรูปแบบเพื่อประสิทธิภาพในการหาอาหารแบบเฉพาะตัว อวัยวะสุดพิเศษนี้ทำให้นกน้ำโดยเฉพาะนกชายเลน (Shorebird) หลายชนิดหากินในพื้นที่เดียวกันเป็นจำนวนมากได้โดยแทบไม่มีการแข่งขันกัน ต่างชนิดก็มีลักษณะปากไม่เหมือนกันและใช้หาอาหารในสไตล์ที่แตกต่างกัน
นกชายเลนที่มีปากยาวที่สุดคือนกอีก๋อย (Curlew) ซึ่งเป็นกลุ่มของนกชายเลนที่ตัวใหญ่และมีปากโค้งที่สุด มันสามารถใช้ปากที่ยาวโค้งจิ้มลงไปจับสัตว์ที่อาศัยอยู่ใต้พื้นเลนขึ้นมากินได้ นกอีก๋อยขนาดใหญ่จะมีปากยาวและโค้งกว่าชนิดที่มีขนาดเล็ก ชนิดที่มีขนาดกลางอย่างนกอีก๋อยเล็ก (Whimbrel) ดูจะเป็นชนิดที่พบบ่อยที่สุดและปรับตัวให้หากินได้ในแหล่งน้ำหลายประเภท ปกติพบตามชายทะเล แต่ก็พบได้ในแหล่งน้ำจืดด้วย
แม้จะมีชื่อว่านกอีก๋อยเล็ก มันก็ยังถือเป็นนกชายเลนขนาดใหญ่ ในบ้านเราเป็นรองเพียงนกอีก๋อยตะโพกสีน้ำตาล (Far Eastern Curlew) และนกอีก๋อยใหญ่ (Eurasian Curlew) นกอีก๋อยเล็กในวัยเด็กจะมีปากสั้นจนดูคล้ายนกอีก๋อยจิ๋ว (Little Curlew) ถ้าเห็นในระยะไกลโดยไม่มีนกชนิดอื่นเปรียบเทียบอาจทำให้ประเมินขนาดผิดได้ สัดส่วนของนกอีก๋อยเล็กต่างจากนกอีก๋อยชนิดอื่นๆตรงที่ช่วงลำตัวจะค่อนข้างยาว หลังดูแบนราบมากกว่าชนิดอื่นๆ แต่จุดจำแนกที่ใช้ชี้ขาดได้อย่างชัดเจนคือลายคาดสีดำที่ตาและกระหม่อมที่ทำให้เห็นเป็นคิ้วสองชั้น ลวดลายทั่วทั้งลำตัวเป็นสีน้ำตาลอมเทา ขาสีเทาอมเขียว ปากสีดำและมีโคนปากล่างเป็นสีชมพู ตัวเมียมีปากยาวและมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้
นกอีก๋อยเล็กไม่ค่อยใช้ปากจิ้มลงไปในเลนเพื่อหาอาหารเหมือนนกอีก๋อยขนาดใหญ่ อาหารหลักของมันคือสัตว์ที่มีเปลือกแข็งอย่างกุ้งและปู แต่ช่วงอพยพมันจะกินอาหารหลายประเภทเพื่อสารอาหารที่ครบถ้วนและสั่งสมพลังงานให้ได้มากที่สุดในช่วงอพยพ ซึ่งมันจะจับแมลงและสัตว์อื่นๆกิน รวมทั้งผลไม้ขนาดเล็กด้วย
ตามเกาะกลางมหาสมุทรแปซิฟิกในฤดูหนาวมีนกอีก๋อยที่หน้าตาคล้ายนกอีก๋อยเล็กมากชื่อว่า Bristle-thighed Curlew นกชนิดนี้ทำรังในอลาสก้า เป็นที่รู้กันว่ามันกินไข่นกอื่นเป็นอาหารด้วยการใช้หินกระเทาะเปลือกไข่ให้แตก ถือเป็นพฤติกรรมการใช้เครื่องมือ (tool) เพียงอันเดียวที่เรารู้ในนกชายเลน
นกอีก๋อยเล็กทำรังวางไข่ในเขตหนาวของทวีปเอเชีย ยุโรป และอเมริกาเหนือ ในฤดูหนาวมันจะอพยพลงใต้มาหากินในทวีปแอฟริกา เอเชียใต้ ออสเตรเลีย และอเมริกาใต้ นกปีแรกที่ยังไม่พร้อมอพยพกลับไปออกลูกออกหลานมักพบได้ตลอดทั้งปีในเมืองไทย มักหากินรวมกันเป็นฝูง ช่วงที่น้ำทะลขึ้นสูงมันจะเกาะพักตามคันนา โขดหิน หรือแม้แต่ตามต้นไม้ในป่าชายเลน ซึ่งลวดลายสีน้ำตาลช่วยพรางตัวพวกมันได้อย่างดีเยี่ยม
นกอีก๋อยใหญ่ (Eurasian Curlew)
นกอีก๋อยใหญ่ (Eurasian Curlew)
ลักษณะ : ปากสีน้ำตาล ยาวมากปลายปากโค้ง หัว คอ หน้าอกสีน้ำตาลอ่อน
มีลายสีน้ำตาลเข้มกระจายทั่วตัว โดเฉพาะ หลังและปีก ลายจะใหญ่และสีเข้ม
ตะโพกข คาง และลำตัวด้านล่างสีขาว ขาสีเทา ขนาดประมาณ 58 เซ็นติเมตร
พฤติกรรม : ชอบหากินเป็นฝูงเล็กๆ หรือตามลำพัง ปนกับนกชายเลนชนิดอื่น ใช้ปากที่ยาวไชหาสัตว์เล็กๆใต้เลนเป็นอาหาร
สถานะภาพ : นกอพยบในฤดูหนาว พบได้บ่อย
พื้นที่อาศัย : ชายทะเล
แหล่งกระจายพันธุ์ : ตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง ภาคใต้
ขอขอบคุณ ข้อมูลจาก วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เรียบเรียงข้อมูลเพิ่มเติม โดย menmen
